Darja en Eberhard - twee levens op het podium

Lezing

Darja en Eberhard - twee levens op het podium

Wanneer danseres Darja Collin in de jaren dertig van de vorige eeuw met twee dansers naar het toenmalige Nederlands-Indië wil afreizen, vraagt ze de net in Nederland aangekomen Duitse pianist en musicoloog Eberhard Rebling om haar te begeleiden. Rebling is kort daarvoor uit Berlijn gevlucht omdat hij het nazisme actief afwees. Hun levens kruisen elkaar slechts een paar maanden, maar het markeert bij beiden een kantelpunt. Ze reizen samen door Java en treden er op, waarna hun wegen uiteengaan en ieder de Tweede Wereldoorlog op geheel eigen wijze doormaakt.

Danseres Darja Collin (1902–1967) brak in Nederland door met moderne dans en klassiek ballet, ze was kort getrouwd met dichter Jan Slauerhoff en leefde volledig voor het podium. Tijdens de oorlog vluchtte ze via Zuid-Frankrijk en Congo dwars door Afrika, bereikte via Zuid-Afrika opnieuw Java en wist begin 1942 op het nippertje te ontkomen naar Australië. Ze gaf dansles in Sydney en trad later op voor geallieerde troepen op Borneo en Nieuw-Guinea. In Nederland is haar naam echter grotendeels vergeten.

Eberhard Rebling (1911–2008) was musicoloog, pianist en een groot kenner van het dansrepertoire. Ook was hij docent aan de Utrechtse Volksuniversiteit. Tijdens de bezetting sloot hij zich aan bij het verzet en dook hij met zijn latere vrouw zangeres/danseres Lin Jaldati onder in ’t Hooge Nest in Naarden. Hun vertolking van het Jiddische lied vormde een vorm van cultureel verzet. Jaldati groeide uit tot de grande dame van het Jiddische lied, begeleid door Rebling op de piano. Rebling zou na de oorlog een belangrijk muzikaal leven opbouwen, eerst in Nederland en later in de DDR.

In deze dubbellezing vlechten biograaf Arend Hulshof (auteur van Alleen in dans kon zij wonen. Het vrijgevochten leven van Darja Collin, Querido 2025) en Rimco Spanjer, mede-vertaler van de autobiografie van Rebling en Jaldati (Lied van verzet, Boom 2024), hun perspectieven in elkaar. Het resultaat is een meeslepend verhaal over kunstenaars in oorlogstijd, vergeten historie en twee bijzondere levensverhalen die elkaar heel even raakten en die tot op de dag van vandaag inspireren.