Filosofie van het dagelijkse leven: Het voelende denken

Cursus

Filosofie van het dagelijkse leven: Het voelende denken

Denken is niet kil en voelen niet blind. In deze cursus onderzoeken we hoe emoties niet alleen bij het denken horen, maar het denken zelf vormen. Ze richten onze aandacht, onthullen waarden en geven betekenis aan alledaagse situaties - thuis en op het werk, in ontmoeting en in conflict. We vertrekken vanuit herkenbare vragen: wanneer scherpt een stemming mijn oordeel, en wanneer kleurt ze het? Wat “ziet” verontwaardiging, wat “weet” schaamte, waarom opent vreugde de wereld? Het uitgangspunt is fenomenologisch en existentieel: de geleefde ervaring staat centraal, met aandacht voor belichaamdheid, atmosfeer en het ritme van de dag.

We verkennen het voelende denken als oefenplaats van gevoelsnauwkeurigheid. Dat betekent: vertragen waar het snel gaat, begrippen verfijnen waar ze grof zijn, en leren onderscheiden tussen signaal en ruis. Je ontwikkelt een werkvocabulaire (gevoel, emotie, stemming, sentiment, atmosfeer, interaffectiviteit) en je traint methoden om je oordeel te ijken: nauwkeurig denken, perspectiefwissellen, gedachte-experimenten, her-kaderen & her-voelen. Zo groeit filosofische wijsheid die helder én bewogen is, kritisch én ontvankelijk; het lichaam fungeert daarbij als resonantieveld dat laat voelen wat ertoe doet - zonder te vervallen in psychologiseren of fysiologisering.

Thematisch bewegen we in de loop van elf lessen van de kritiek op het dualisme naar belichaamdheid en atmosfeer; van de intentionaliteit van emoties (gevoelens als waarde-waarnemingen) naar onderbuik en intuïtie; van empathie en interaffectiviteit naar politieke emoties in de publieke ruimte; we sluiten af met integratie en toepassing. We lezen artikelen over en fragmenten van denkers die de gevoelsdimensie serieus nemen – van o.a. Merleau-Ponty, Scheler, Heidegger, Nussbaum en James - en spiegelen die aan literatuur en ervaringen uit ons eigen dagelijks leven.

De cursus is voor iedereen met een open, onderzoekende houding. Voorkennis is niet vereist, wel de moed om te denken. Wie meedoet, scherpt zijn/haar/hen oordeelsvermogen, luistert beter (naar zichzelf en de ander) en leert bewuster te zijn hoe emoties gesprekken kleuren, keuzes sturen en samenleven vormen.